Do końca 2012 roku gminy powinny usunąć aż 4 mln ton wyrobów zawierających azbest. Jest to zadanie bardzo trudne – jeśli nie niemożliwe – zważywszy na fakt, że ponad połowa gmin w Polsce nie posiada jeszcze programu usuwania azbestu – alarmuje Federacja Zielonych GAJA.
Od 2008 roku Federacja Zielonych GAJA realizuje projekty wspierające rządowy Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest – przemianowany w lipcu ub. roku na Program Oczyszczania Kraju z Azbestu.
Zgodnie z założeniami Programu, do 2032 roku Polska musi pozbyć się wszystkich wyrobów azbestowych, których pozostało jeszcze ponad 14 mln ton. Program nałożył na jednostki samorządu terytorialnego obowiązki, których realizacja ma doprowadzić do tego, że w naszym otoczeniu nie będzie azbestu.
Do końca 2012 roku powinno zostać usunięte aż 4 mln ton wyrobów zawierających azbest. Jest to zadanie bardzo trudne – jeśli nie niemożliwe – zważywszy na fakt, że ponad połowa gmin w Polsce nie posiada jeszcze programu usuwania azbestu – alarmuje Federacja. Tempo usuwania azbestu nie jest imponujące – około 1,5 mln ton wyrobów azbestowych usuniętych w ciągu 8 lat obowiązywania Programu.
Samorządy gminne miały czas na stworzenie gminnego programu usuwania azbestu do końca 2006 roku. Wyniki kontroli przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli w 2007 r. wykazały ignorancję samorządów w temacie tworzenia programów – informuje Federacja Zielonych GAJA.
Z jej monitoringu, prowadzonego w latach 2008-2009 wynika, że w ostatnim czasie samorządy przyspieszyły nieco tempo prac nad programami i ich realizacją. W dalszym ciągu jednak jeszcze 60% gmin w Polsce uchwaliło tego dokumentu.
Posiadanie programu i rzetelnej inwentaryzacji jest warunkiem koniecznym do ubiegania się o środki na cele związane z usuwaniem wyrobów azbestowych – podkreślają eksperci.
Prowadzony monitoring wykazuje słabe przygotowanie gmin i ich małą aktywność w zakresie pozyskiwania środków na cele związane z usuwaniem azbestu. Względnie dobrze przedstawia się sytuacja na polu współpracy z wojewódzkimi i powiatowymi funduszami ochrony środowiska. Średnio 4 na 10 gmin w Polsce deklaruje pozyskiwanie środków na cele związane z usuwaniem azbestu. Jednak to wciąż zbyt mało.
Widać różnice pomiędzy poszczególnymi regionami Polski. Są województwa bardziej aktywne oraz takie, które słabo działają na tym polu – informują Zieloni.
Do województw lepiej wywiązujących się z obowiązków (programy, inwentaryzacja, realizacja, pozyskiwanie środków) zaliczyć można: lubelskie, podlaskie, zachodniopomorskie, świętokrzyskie, wielkopolskie, mazowieckie i pomorskie.
Województwa poniżej przeciętnej to: podkarpackie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, śląskie, małopolskie, łódzkie.
Warto zaznaczyć, że w tym roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej planuje przeznaczyć dla każdego z 16 Wojewódzkich Funduszy po 1 mln złotych na dofinansowywanie samorządów lokalnych w zakresie usuwania azbestu.
Warto zatem zachęcić gminy do przyjrzenia się możliwościom skorzystania ze środków, którymi dysponują Wojewódzkie Fundusze. Przykładowo w ubiegłym roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie pomógł sfinansować usunięcie tysiąca stu ton azbestu z 300 budynków.
I chociaż potrzeby są znacznie większe, to Fundusz ma się czym pochwalić, ponieważ ze wszystkich funduszy wojewódzkich w kraju, fundusz ze Szczecina przeznaczył największą kwotę na dotacje – podkreślają członkowie Federacji.
Poza aplikowaniem o środki wojewódzkie, samorządy z całej Polski mają możliwość uzyskania dotacji na stworzenie programu i sporządzenie rzetelnej inwentaryzacji również w ramach konkursów organizowanych przez Ministerstwo Gospodarki www.mg.gov.pl/gospodarka/azbest.
Ponadto, na stronie www.gajanet.pl/azbest utworzony został punkt konsultacyjny w zakresie bezpiecznego użytkowania i usuwania azbestu. Wszelkie porady udzielane są nieodpłatnie.
