Jest agresywna i żarłoczna, zagraża innym owadom, gryzie nawet ludzi. Wymknęła się spod kontroli. Naukowcy nie wiedzą, jak poradzić sobie z tym gatunkiem.
Azjatycka odmiana Harmonia axyridis pojawiła się w Świebodzinie.
Kolonię biedronek dostrzegliśmy w sobotę przy ulicy Świerczewskiego i Bocznej. Nie mieliśmy jednak pewności czy jest to odmiana Harmonia axyridis, dlatego o pomoc poprosiliśmy naukowców. Przygotowaliśmy dokumentację fotograficzną, którą następnie przesłaliśmy do Polskiej Akademii Nauk.
Dziś już znamy wyniki. Dr Piotr Ceryngier z Centrum Badań Ekologicznych PAN, po analizie naszych zdjęć potwierdził, że jest to agresywna odmiana azjatyckich biedronek.
Od co najmniej dwóch lat mamy w Polsce nowy gatunek biedronki. Jej łacińska nazwa to Harmonia axyridis. H. axyridis pochodzi ze wschodniej i środkowej Azji.
Do Polski dotarła przez Europę Zachodnią. Zanim jednak przystąpiła do kolonizacji Europy, zdążyła rozprzestrzenić się w prawie całej Ameryce Północnej. To właśnie na tym kontynencie zaczęła się ok. 20 lat temu światowa inwazja tego gatunku.
Inwazja ta nie jest zjawiskiem naturalnym, lecz następstwem nieroztropnych manipulacji człowieka który, począwszy od 1916 roku, wielokrotnie próbował wypuszczać H. axyridis poza obszarem jej naturalnego występowania w celu biologicznego zwalczania mszyc i innych szkodników upraw.
H. axyridis jest gatunkiem bardzo ekspansywnym. Zwykle po wkroczeniu na nowe tereny bardzo szybko staje się tam jedną z najliczniejszych biedronek. Dzieje się to niestety kosztem gatunków miejscowych, których liczebność w następstwie pojawienia się intruza gwałtownie spada.
Niektóre gatunki mogą nawet zostać całkowicie wyparte z zajmowanych wcześniej obszarów.
Harmonia , jak większość biedronek, żywi się mszycami. Nie jest to jednak jedyny akceptowany przez nią rodzaj pożywienia. W przypadku braku mszyc zadowala się innymi stawonogami, np. czerwcami, przędziorkami, koliszkami, jajami i larwami motyli czy chrząszczy (w tym innych biedronek), jak również pokarmem roślinnym, takim jak pyłek kwiatowy, nektar, dojrzałe owoce.
Upodobanie H. axyridis do tych ostatnich sprawia, że bywa ona utrapieniem sadowników. Zdarza się, że jesienią chmary chrząszczy przylatują do sadów i urządzają sobie owocową ucztę.
Inne niedogodności związane z pojawieniem się H. axyridis wynikają z jej zwyczaju zimowania w budynkach. Zwyczaj taki mają również niektóre nasze rodzime biedronki, jednak w przeciwieństwie do nich Harmonia tworzy duże, liczące czasem wiele tysięcy osobników, skupiska zimowe.
Zimujące w mieszkaniach chrząszcze już przez samą swą liczbę mogą być dla domowników uciążliwe. Co więcej, zdarzają się przypadki ukąszeń ludzi oraz uczuleń na biedronki, a żółta ciecz uwalniana przez podrażnione chrząszcze trwale plami ściany, ubrania, sprzęty domowe itp.
Choć dane na temat rozmieszczenia H. axyridis w Polsce są na razie bardzo fragmentaryczne, można przypuszczać, że zdążyła się już osiedlić w wielu miejscach w zachodniej części kraju.
H. axyridis rozszerza zasięg swojego występowania przede wszystkim jesienią, kiedy to chrząszcze podejmują długodystansowe loty w poszukiwaniu dogodnych miejsc do przezimowania.
W swojej azjatyckiej ojczyźnie migracje te wiodą głównie w góry, gdzie biedronki znajdują zimowe schronienia w szczelinach skalnych lub pod kamieniami.
We wrześniu i październiku H. axyridis niekiedy masowo obsiada ściany domów, dzięki czemu jest ją w tym okresie stosunkowo łatwo wypatrzyć.
Centrum Badań Ekologicznych PAN rozpoczęło systematyczną rejestrację rozprzestrzeniania się H. axyridis w Polsce.
Grupa naukowców zwraca się z prośbą do wszystkich, którzy już spotkali się lub w przyszłości zaobserwują bądź odłowią H. axyridis na terenie naszego kraju, o poinformowanie CBE o tym i, o ile to możliwe, przesłanie okazów dowodowych lub zdjęć cyfrowych biedronek wraz z następującymi danymi:
- data obserwacji
- dokładne położenie stanowiska (miejscowość lub współrzędne geograficzne)
- środowisko (np. pole kukurydzy, park miejski, bór sosnowy, na ścianie budynku, w mieszkaniu)
- roślina, na której stwierdzono biedronkę (jeśli obserwator nie zna nazwy rośliny, prosimy podać, czy jest to roślina zielna, krzew, drzewo liściaste czy drzewo iglaste)
- przybliżona liczba stwierdzonych biedronek (pojedynczy osobnik czy większa ich liczba)
- stwierdzone stadia rozwojowe (dorosłe chrząszcze, larwy, poczwarki)
- sposób stwierdzenia (np. obserwacja, złowienie w czerpak entomologiczny, odłowienie na światło)
- o ile będzie to możliwe, prosimy również o podanie, jakimi mszycami lub innym pokarmem odżywiały się zaobserwowane biedronki
Informacje o Harmonia axyridis: Centrum Badań Ekologicznych PAN
