Dziesięć lat temu w 2000 roku na Światowym Szczycie do Walki z Rakiem w Paryżu, który odbywał się  pod patronatem prezydenta Francji oraz dyrektora generalnego UNESCO ustalono datę 4 lutego jako Światowy Dzień Walki z Rakiem.

Głównym celem tego święta jest szerzenie wiedzy na temat nowotworów i edukowanie w kierunku profilaktyki walki z chorobami nowotworowymi.


Jak szacuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), rokrocznie na całym świecie wykrywa się ponad 11 milionów nowych rozpoznań nowotworowych, z czego średnio co 8. osoba na świecie umiera przedwcześnie z tego powodu.

W Polsce liczbę nowych zachorowań szacuje się na ponad 110 tys.-130.tys. przypadków rocznie. Specjaliści przekonują, że rak wcześnie wykryty jest wyleczalny. Niestety w naszym kraju udaje się wyleczyć jedynie 30 % pacjentów. Dla porównania w Europie liczba ta stanowi 40 %, a w Stanach Zjednoczonych – ponad 50 %. W Polsce ponad 80 tys. osób umiera rocznie z powodu chorób nowotworowych.

Według lekarzy głównym powodem dla którego Polacy są wśród krajów o tak wysokim poziomie zachorowalności jest niska świadomość pacjentów dotycząca chorób nowotworowych oraz brak cyklicznych badań, a co za tym idzie – zbyt późne zgłaszanie się do lekarzy specjalistów.

Nowotwory złośliwe są pod względem częstotliwości drugą, po chorobach serca i naczyń, przyczyną zgonów w naszym kraju. Oznacza to, że co piąty mieszkaniec Polski umiera z powodu nowotworu złośliwego, a co czwarty zachoruje na tę chorobę.

Specjaliści podkreślają, że do zwiększenia skuteczności leczenia raka w Polsce niezbędne jest systematyczne prowadzenie badań przesiewowych. W ramach takich badań, duża grupa Polaków badana byłaby pod kątem obecności nowotworów w organizmie. Badanie pozwoliłoby wykryć nowotwór we wczesnej fazie rozwoju i wcześniej wdrożyć skuteczne leczenie.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), na świecie odnotowuje się rocznie ok. 11 milionów nowych zachorowań na nowotwory; w ciągu najbliższego dwudziestolecia liczba ta ma się podwoić. Nowotwory stały się, więc poważnym problemem zdrowia publicznego.

Do najczęstszych nowotworów w Polsce należą rak piersi, rak jelita grubego, rak szyjki macicy i rak płuc.

Niestety w bardzo wielu przypadkach do wykrycia nowotworu dochodzi, gdy rak jest już w stadium zaawansowanym, czego powodem jest m.in. niski poziom wiedzy dotyczącej nowotworów.

Oprócz badań profilaktycznych, których celem jest wykrycie nowotworu w jego wczesnym stadium, bardzo ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia.

Europejski kodeks walki z rakiem mówi, że prowadząc zdrowy styl życia, można poprawić ogólny stan zdrowia i zapobiec wielu zgonom z powodu nowotworów złośliwych:

• Nie pal; jeśli palisz przestań. Jeśli nie potrafisz przestac, nie pal przy niepalących.
• Wystrzegaj się otyłości.
• Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
• Spożywaj więcej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji warzyw dziennie. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce.
• Jeśli pijesz alkohol – piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe – ogranicz jego spożycie: mężczyźni do 2 porcji dziennie, kobiety do jednej porcji.
• Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Szczególnie chroń dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń słonecznych powinny przez całe życie stosować środki chroniące przed słońcem.
• Przestrzegaj ściśle przepisów mających na celu ochronę przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze. Stosuj się zawsze do instrukcji postępowania z substancjami rakotwórczymi. Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków ochrony radiologicznej.
• Bierz udział w programach szczepień ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Dla niektórych nowotworów istnieją programy badań przesiewowych zwiększających szansę na ich wyleczenie.

• Kobiety po 25 roku życia powinny brac udział w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.
• Kobiety po 50 roku życia powinny brac udział w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi.
• Kobiety i mężczyźni po 50 roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

Kolejną niezwykle ważną kwestią jest obserwowanie własnego organizmu i „wyłapanie" niepokojących objawów, które mogą pomóc wcześnie wykryć chorobę.

Jako listę sygnałów, które powinny wzbudzić naszą czujność należałoby wskazać:

• ciągły ból głowy,
• napady padaczki,
• powiększone węzły chłonne,
• chrypa trwająca dłużej niż 3 tygodnie,
• długotrwałe zaburzenia przełykania,
• ciągły kaszel, duszności,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• powiększenie obwodu brzucha,
• zmiana wyglądu znamion barwnikowych,
• utrata apetytu,
• nieuzasadniony spadek masy ciała,
• anemia,
• osłabienie,
• nudności,
• wymioty

oraz dodatkowo:

• obrzęk jąder (u mężczyzn)
• guzek piersi, zmiana wyglądu skóry, wciągnięcie brodawki oraz wyciek płynu z sutka, upławy, krwawienie (u kobiet).

Kiedy stwierdzimy u siebie, którykolwiek z niepokojących objawów z wizytą u lekarza nie możemy zwlekać.  Pamiętać trzeba, że wczesne wykrycie nowotworu daje nam poważną szansę na całkowite wyleczenie. Warto również nauczyć się rozmawiać o własnych obserwacjach z bliskimi. Jeśli uda się nam oswoić tematykę raka, pozyskać  wiedzę na jego temat , łatwiej będzie porzucić strach przed nim samym.

Ogromne znaczenie w zapobieganiu oraz zwalczaniu nowotworów mają działania edukacyjno - profilaktyczne inicjowane między innymi przez organy samorządowe, Inspekcję Sanitarną, ośrodki naukowe.

Więcej informacji można uzyskać na stronie http//www.kodekswalkizrakiem.pl

Zachęcam do korzystania z tego typu propozycji, uczestniczenia w darmowych badaniach przesiewowych, zapoznawania się z materiałami edukacyjnymi, korzystania z porad lekarskich, przezwyciężenia strachu przed „złą wiadomością”.

Niech obchody Światowego Dnia Walki z Rakiem będą powodem do refleksji nad zdrowiem swoim i swoich bliskich oraz pretekstem, aby zacząć  dbać o swoje zdrowie.

Arleta Miśkiewicz - p.o. PPIS w Świebodzinie.

--
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Świebodzinie