Do rejestru zabytków wpisany został kolejny obiekt militarny z czasów II wojny światowej. Jest to most przesuwny ze schronem i jazem, zlokalizowany nad kanałem rzeki u zbiegu ulic Borowskiej i Spacerowej w Ołoboku - potocznie nazywanym czarnym bunkrem.
Most ze schronem i jazem oznaczony numerem 602, stanowią obiekt hydrotechniczny, będący elementem systemu fortyfikacji Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Zespół fortyfikacji miał za zadanie ochronę wschodniej granicy III Rzeszy, a w szczególności obszaru położonego miedzy Wartą a Odrą, który stanowił bezpośredni kierunek uderzenia na Berlin – tzw. Brama Lubuska.
Obiekt jest częścią odcinka południowego MRU, gdzie powstały dwa duże systemy zalewowe między jeziorami Goszcza i Paklicko Wielkie oraz od jeziora Niesłysz do rzeki Odry. Istotę tych systemów stanowiły budowle hydrotechniczne piętrzące wodę. System zalewowy Niesłysz - Odra, zwany „Systemem 600”, miał długość 18 km i opierał się na rzece Ołobok. Obiekt hydrotechniczny w Ołoboku posiadał kluczowe znaczenie i wraz z czterema innymi obiektami tego typu został zbudowany wiosną 1935 r.
Trzystopniowy jaz zamykał wylot z jeziora Niesłysz i został ukryty we wnętrzu schronu, który został zamaskowany drewnianymi belkami na wzór stodoły (stąd widoczne w ścianach otwory). Jaz pozwalał obniżyć poziom wody w jeziorze o 1,5 – 2 m i stopniowo zalać tereny poniżej przesuwnego mostu, który stanowił jedyną przeprawę przez tę przeszkodę hydrotechniczną. Most w Ołoboku jest uproszczoną wersją mostu przesuwnego z przęsłem swobodnie opartym na rolkach umieszczonych na naczółkach. W razie zagrożenia, przęsło mostu przeciągano na stronę zachodnią za pomocą ręcznej wyciągarki lub liny zaczepionej do ciężkiego pojazdu.
Po II wojnie światowej wojska radzieckie i polskie prowadziły systematyczne akcje wysadzania obiektów MRU. Działania te trwały z różnym natężeniem do lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Obiekt należy do nielicznych, które zachowały się bez większych zmian. Przesuwny most rolkowy jest dwuprzęsłowy, o długości 25,1 m. Składa się z przęsła nawodnego i przęsła opartego na naczółku zachodnim, będącego jego przeciwwagą. Wykonany został w formie układu belkowego opartego na dwóch dźwigarach głównych ze stalowych belek dwuteowych. Przęsła składają się ze stalowych poprzecznic z walcowanych belek nitowanych z dźwigarami, uzupełnionych dwuteowymi belkami podłużnymi.
Most wsparty jest na dwóch wolnostojących przyczółkach brzegowych w konstrukcji żelbetowej. W przyczółku zachodnim znajduje się komora z mechanizmem blokującym przęsło mostu i uruchamiającym zamkniecie kanału spustowego pobierającego wodę zalewową. Od północy do mostu przylega jaz wykonany z żelbetu. Urządzenie piętrzące nakrywa schron wzniesiony w konstrukcji żelbetowej, ze śladami po drewnianych belkach maskujących schron.
Obiekty są częścią południowego odcinka MRU uznanego za zespół fortyfikacji unikalny w skali europejskiej, z uwagi na skalę, rozwiązania techniczne i funkcjonalne.
Opr. W. Roszczuk / P. Wiśniewska, Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków
